Hoe verloopt een BIM-project?
Welke partners zijn betrokken bij een BIM-project? Wat zijn hun taken? Wie moet welke documenten voorbereiden en aan wie bezorgen? Welke tools gebruiken? Welke normen en standaarden zijn van toepassing op dit proces? En hoe kan BIM in een project toegepast worden?
- Op deze pagina
- Het BIM-proces
Het BIM-proces
BIM is een manier van samenwerken waarbij informatie gestructureerd en uitgewisseld wordt via digitale modellen. Het BIM-proces is erop gericht om deze werkmethode te stroomlijnen door de productie en de aanlevering van informatie in digitale modellen te organiseren, zodat de juiste informatie op het juiste moment in een project aangeleverd wordt. Dit zorgt ervoor dat de partners efficiënt samenwerken en dat de digitale modellen uitwisselbaar zijn.
Het BIM-proces is internationaal gestandaardiseerd via de norm NBN EN ISO 19650: “Organization and digitization of information about buildings and civil engineering works, including building information modelling (BIM) – Information management using building information modelling.”. De norm heeft betrekking op alle partijen die betrokken zijn bij een BIM-aanpak, ongeacht de aanbestedingsvorm, en is van toepassing op elk type asset, gedurende de hele levenscyclus ervan.
De norm bestaat uit 5 delen:
- NBN EN ISO 19650-1:2019 – Deel 1: Concepts and principles. Dit deel beschrijft de concepten en principes van het informatiebeheerproces.
- NBN EN ISO 19650-2:2019 - Deel 2: Delivery phase of the assets. Dit deel beschrijft het proces voor de ontwerp- en uitvoeringsfase van gebouwen.
- NBN EN ISO 19650-3:2020 - Deel 3: Operational phase of the assets. Dit deel beschrijft het assetmanagementproces voor de exploitatiefase van het gebouw.
- NBN EN ISO 19650-4:2022 - Deel 4: Information exchange. Dit deel stelt een proces voor, voor elke uitwisseling van informatie tussen de verschillende partners.
- NBN EN ISO 19650-5:2020 - Deel 5: Security-minded approach for information management. Dit deel geeft een beveiligingsgerichte benadering van informatiebeheer.
- NBN EN ISO 19650-6: 2025 – Deel 6: Gezondheids- en veiligheidsinformatie. Dit deel gaat over hoe je op een samenwerkende manier gezondheids- en veiligheidsinformatie kan classificeren, delen en aanleveren, met oog voor de economische, ecologische en sociale voordelen.
Het BIM-proces voor de uitvoering van een bouwwerk (ontwerp en uitvoering) wordt ontwikkeld in het tweede deel van de norm (NBN EN ISO 19650-2:2019) door de concepten van het eerste deel (NBN EN ISO 19650-1:2019) toe te passen. Dit proces specificeert eisen met betrekking tot informatiebeheer, d.w.z. het beschrijft de uitwisseling van informatie doorheen een project in de projectfase (ontwerp en uitvoering).
Het principe van dit BIM-proces is eenvoudig: alle afspraken over informatiebeheer moeten worden vastgelegd voordat met modelleren wordt begonnen. De norm beveelt daarom aan om pas te beginnen met modelleren als er een duidelijke overeenkomst is over de uitwisseling van informatie tussen de verschillende partners en de klant. Enerzijds helpt het BIM-proces de klant om zijn informatiebehoeften te verduidelijken. De klant zal zich moeten afvragen welke informatie hij wil ontvangen, zoals de oppervlaktes van de gebouwen, om zijn programma van eisen te kunnen valideren. Aan de andere kant leidt het proces ertoe dat de klant en de informatieleveringsteams (ontwerpbureau, AR, enz.) het eens worden over hoe samen te werken vanuit juridisch en technisch oogpunt.
Om deze vereisten te verduidelijken en deze afspraken vast te leggen, definieert de norm de creatie van een reeks documenten die een kader bieden voor de uitvoering van het project (zie BIM-documenten).
Het BIM-proces helpt ook de verschillende partijen in het aanbestedingsproces door ervoor te zorgen dat de teams die de opdracht krijgen gekwalificeerd zijn om het project uit te voeren en aan de behoeften van de klant te voldoen.
Het BIM-proces doorloopt 8 fasen. Elke fase definieert taken (activiteiten) die moeten worden uitgevoerd, zoals het opstellen van documenten om overeenkomsten tussen belanghebbenden bij het project te neer te schrijven. Sommige stappen in het proces kunnen worden herhaald als er meerdere teams bij betrokken zijn, zoals bij een traditionele contractvorming waarbij er een team is voor het ontwerp en een ander voor de uitvoering.
Voordat het project begint, definieert de klant zijn vereisten (fase 1). Vervolgens stelt de klant, als onderdeel van een traditioneel contract, in totaal twee contracten op: één met een ontwerpteam en één met een uitvoeringsteam (fasen 2 - 3 - 4). Het ontwerpteam levert een model (stap 6 - 7), dat eerst wordt ontwikkeld tot een uitvoeringsklaar model en vervolgens tot een as built (stap 6 - 7). In stap 8 wordt van het hele projectteam verwacht dat er lessen worden getrokken uit gerealiseerde projecten en deze bevindingen toe te passen in volgende projecten.
Voor meer informatie over de taken (activiteiten) die bij deze 8 fasen horen, kun je het BIM Framework raadplegen. Deze publicatie werkt het BIM-proces uit aan de hand van een voorbeeld en kan worden gebruikt om vertrouwd te raken met de norm. Deze publicatie is bedoeld voor zowel beginners als experts.
Voor een gedetailleerd begrip van de NBN EN ISO 19650 norm kun je de Belgische ISO 19650 Wiki raadplegen. Deze wiki legt de norm in eenvoudige bewoordingen uit en helpt de bouwsector het BIM-proces te begrijpen. Het is een werk in uitvoering onder leiding van de Cluster Digital Construction.